Φουντούκια Ψημένα

 Φουντουκόψυχα ψημένη, ολόφρεσκη.

Τα φουντούκια είναι ξηροί καρποί με ιδιαίτερη γλυκίζουσα γεύση και πολλά θρεπτικά συστατικά. Από παλιά  θεωρούνταν υπερδύναμη και τρόφιμα με «μυστικές» δυνάμεις. Γι’ αυτό χρησιμοποιούνταν σε ράβδους ανίχνευσης για τον εντοπισμό νερού και μεταλλευμάτων, καθώς και σε θεραπείες για διάφορα είδη ασθενειών. Νόστιμα και δυναμωτικά.

Τα φουντούκια είναι ξηροί καρποί με  ιδιαίτερη γλυκίζουσα γεύση και πολλά θρεπτικά συστατικά. Είναι τα φρούτα  της "σημύδας" ή των δέντρων της οικογένειας των  Σημυδοειδών (Betulaceae). Το "Filbert" (C. maxima) είναι παρόμοιο είδος και σχετίζεται με κοινή φουντουκιά αλλά  διαφέρει γιατί ο ξηρός καρπός περικλείεται πλήρως από το σωληνοειδές περίβλημα.

Προέλευση

H επιστημονική ονομασία του φουντουκιού είναι Corylus avellana. Η φουντουκιά είναι ένα μικρό φυλλοβόλο δέντρο, που  προέρχεται από την Νότια Ευρώπη και την Τουρκία. Σήμερα  καλλιεργείται σε πολλές περιοχές του κόσμου, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ και θεωρείται σημαντική καλλιέργεια σε ότι αφορά σε εμπορικές συναλλαγές. 
Η φουντουκιά  παράγει καρπούς,  περίπου τρία χρόνια μετά την φύτευση. Ανθίζει κάθε άνοιξη και οι καρποί εμφανίζονται το φθινόπωρο.
Οι καρποί της φουντουκιάς  παράγονται σε ομάδες. Κάθε φουντούκι που δημιουργείται περιβάλλεται από ένα  περίβλημα ( ή κάψουλα) που καλύπτει, περίπου τα τρία τέταρτα της επιφάνειας. Τα κίτρινο-καφέ , φουντούκια έχουν σχήμα σφαιρικό προς   ωοειδές. Έχουν μήκος  περίπου 1,5-2 cm και 1,2 -2 εκατοστά πλάτος. Η συγκομιδή γίνεται όταν τα φουντούκια παίρνουν χρώμα καστανό. Στη συνέχεια αφαιρούνται τα περιβλήματα τους και τοποθετούνται σε ειδικούς κλιβάνους για να αποξηρανθούν. Έπειτα, διοχετεύονται σε ειδικά μηχανήματα για το σπάσιμο του κελύφους, τους σπαστήρες φουντουκιών.
Υπάρχουν αρκετά είδη φουντουκιάς και στην Ελλάδα βρίσκουμε κυρίως δύο: Την ήμερη φουντουκιά ή λεπτοκαρυά (Corylus avellana - Κόρυλος η αβελλάνα) και την αγριοφουντουκιά. Το όνομα κόρυλος ετυμολογείται από την αρχαία ελληνική λέξη «κόρυς» (περικεφαλαία), καθώς ο καρπός του φουντουκιού όταν είναι φρέσκος περιβάλλεται από φλοιώδες περίβλημα κάνοντάς το να μοιάζει με στρατιωτικό κράνος. Η λέξη φουντούκι έχει τούρκικες ρίζες (fındık) και έχει ενσωματωθεί στο ελληνικό λεξιλόγιο από τον καιρό της τουρκοκρατίας.  
Η λεπτοκαρυά είναι μικρό δέντρο που δεν ξεπερνά σε ύψος τα 6 μέτρα, τα φύλλα της είναι στρογγυλά με μυτερές άκρες και ο καρπός της σκεπάζεται από ένα κυπελλοειδές περικάρπιο με οδοντωτά χείλη. Καλλιεργείται στην Ημαθία, Πέλλα, Δράμα και Καβάλα σε μικρή έκταση.
Η αγριοφουντουκιά είναι αυτοφυής βρίσκεται μεμονωμένα σε διάφορα δάση της χώρας. Οι καρποί της είναι γνωστοί ως φουντούκια Κωνσταντινούπολης. Άλλα είδη φουντουκιάς είναι η γιγάντια με ύψος 35 μέτρων με μεγάλη παραγωγή μακρύκαρπων φουντουκιών. Η φουντουκιά του Θιβέτ (Corylus ferox - Κόρυλος η θηριώδης) με καλής ποιότητας φουντούκια και πλούσιο φύλλωμα καλλιεργείται και ως καλλωπιστικό φυτό. Το φουντουκέλαιο  χρησιμοποιείται σαν βάση για ιατρικά παρασκευάσματα, καθώς και στην αρωματοθεραπεία.

Συστατικά & Υγεία
Κατανάλωση φουντουκιών : Η ημερήσια προσθήκη περίπου 70 g φουντουκιών στο διαιτολόγιο  επί 30 ημέρες οδήγησε σε μείωση της ολικής και της LDL («κακής») χοληστερόλης. Παρόμοια αποτελέσματα παρατηρήθηκαν επίσης όταν έγινε  μερική αντικατάσταση υδατανθράκων της δίαιτας από  μονοακόρεστα λιπαρά οξέα (συμπεριλαμβανομένων αυτών που λαμβάνονται από το  φουντούκι), για 30 ημέρες σε  άτομα με διαβήτη.  Παρατηρήθηκε επίσης  αύξηση στην αντιοξειδωτική δράση στο αίμα, κατά την προσθήκη 70 g φουντουκιών ημερησίως. Η οξείδωση των λιπιδίων είναι ένας παράγοντας κινδύνου για καρδιαγγειακή νόσο. Η δράση των μονοακόρεστων  λιπαρών οξέων του φουντουκελαίου, σε συνδυασμό με την  και υψηλή αντιοξειδωτική ικανότητα του, είναι πιθανές εξηγήσεις.
Αντιοξειδωτικά: Τα αντιοξειδωτικά είναι ενώσεις οι οποίες μειώνουν τη βλάβη που προκαλείται από τις ελεύθερες ρίζες στο σώμα. Πρόκειται για  ιδιαίτερα δραστικά μόρια που εμπλέκονται στην ανάπτυξη της καρδιαγγειακής νόσου, ορισμένων μορφών καρκίνων και άλλων ασθενειών, που συνδέονται με το γήρας. Τα αντιοξειδωτικά  του φουντουκιού  βρίσκονται μέσα στο κυρίως σώμα του ξηρού καρπού, αλλά  βρίσκουμε επίσης αξιόλογες ποσότητες στο λεπτό καφετί  υμένα (φλοιό) που τα περιβάλλει. Ως προς τη συνολική αντιοξειδωτική ικανότητά τους, τα  φουντούκια  κατατάσσονται στην τρίτη θέση μεταξύ των ξηρών καρπών  και των  ελαιούχων σπόρων , μετά από τα καρύδια και τα πεκάν. Τα φουντούκια περιέχουν  διάφορα αντιοξειδωτικά, μεταξύ των οποίων  ταννίνες,  φαινολικά οξέα,  φλαβονοειδείς ενώσεις  καθώς και βιταμίνη Ε.
Φυτοστερόλες : Οι φυτοστερόλες είναι ενώσεις που βρίσκονται στα φυτά και οι οποίες έχουν δομή παρόμοια με αυτήν της χοληστερόλης. Πολλές επιστημονικές έρευνες καθώς και μια μετα-ανάλυση από 41 κλινικές μελέτες έδειξαν ότι η καθημερινή πρόσληψη 2 g φυτοστερολών μειώνει κατά 10% το ποσοστό της LDL («κακής») χοληστερόλης . Οι φυτοστερόλες βρίσκονται στο έλαιο των ξηρών καρπών, σε  διαφορετικές ποσότητες. το Τα φουντουκιά  περιέχουν  λιγότερες φυτοστερόλες  από  άλλους ξηρούς καρπούς. Τα 30 g περιέχουν 36 mg φυτοστερολών. Βέβαια, είναι αδύνατο να επιτευχθεί η πρόσληψη  των 2g φυτοστερολών την ημέρα από την διατροφή. Για τον λόγο αυτό κυκλοφορούν στο εμπόριο προϊόντα με προσθήκη  φυτοστερολών (μαργαρίνη, γαλακτοκομικά προϊόντα κλπ). Έχει αποδειχθεί ότι η τακτική & σωστή κατανάλωση αυτών των προϊόντων μειώνει την κακή (LDL) χοληστερόλη και την ολική χοληστερόλη.

Τα φουντούκια είναι πολύ πλούσια σε ενέργεια, αλλά παράλληλα περιέχουν πολύτιμα  θρεπτικά συστατικά που είναι απαραίτητα για την υγεία μας. Τα  100 γρ φουντούκια παρέχουν 628 θερμίδες. Είναι πλούσια σε μονο-ακόρεστα λιπαρά οξέα, όπως είναι το ελαϊκό, καθώς και σε απαραίτητα λιπαρά οξέα , όπως είναι λινελαϊκό οξύ που είναι χρήσιμα για την υγεία της καρδιάς. Οι ερευνητικές μελέτες δείχνουν ότι η μεσογειακή διατροφή που είναι πλούσια σε μόνο - ακόρεστα λιπαρά οξέα, βοηθά στην πρόληψη της στεφανιαίας νόσου και εγκεφαλικών επεισοδίων, ευνοώντας το υγιές προφίλ των λιπιδίων του αίματος

• Τα φουντούκια είναι πλούσια σε διαιτητικές φυτικές ίνες και μπορούν να συμβάλλουν στην πρόληψη πολλών χρονίων νοσημάτων (καρδιαγγειακά, καρκίνος του παχέος εντέρου κλπ)

• Τα φουντούκια περιέχουν  φυλλικό οξύ ( 100 g φρέσκα φουντούκια περιέχουν 113μg). Το φυλλικό οξύ είναι μια σημαντική βιταμίνη του συμπλέγματος των βιταμινών Β, που βοηθά στην πρόληψη της μεγαλοβλαστικής αναιμίας και συμβάλλει στην πρόληψη  ανωμαλιών  του νευρικού σωλήνα των εμβρύων. Περιέχουν  και άλλες σημαντικές βιταμίνες του συμπλέγματος Β, όπως ριβοφλαβίνη, νιασίνη, θειαμίνη, παντοθενικό οξύ και πυριδοξίνη (βιταμίνη Β-6).

• Περιέχουν επίσης βιταμίνη Ε. Περιέχουν περίπου 15 γραμμάρια ανά 100 γραμμάρια (100% της ΣΗΠ). Η βιταμίνη Ε είναι ένα ισχυρό αντιοξειδωτικό διαλυτό σε λιπαρά, που απαιτείται για τη διατήρηση της ακεραιότητας της κυτταρικής μεμβράνης των βλεννογόνων μεμβρανών και του δέρματος προστατεύοντας από τις επιβλαβείς ελεύθερες ρίζες οξυγόνου.

• Περιέχουν  επίσης, πολλά χρήσιμα μέταλλα, όπως μαγγάνιο, κάλιο, ασβέστιο, χαλκό, σίδηρο, μαγνήσιο, ψευδάργυρο και σελήνιο. Ο  χαλκός και το μαγγάνιο είναι σημαντικοί συν-παράγοντες του αντι-οξειδωτικού ένζυμου, δισμουτάση  του υπεροξειδίου. Ο σίδηρος βοηθά στην πρόληψη της  μικροκυτταρικής  αναιμίας. Το μαγνήσιο και ο φώσφορος είναι σημαντικά συστατικά για τον μεταβολισμού των οστών

• Το φουντουκέλαιο  έχει άρωμα καρυδιού και διαθέτει εξαιρετικές στυπτικές ιδιότητες. Βοηθά στην προστασία του δέρματος από  την ξηρότητα.  Χρησιμοποιείται στην μαγειρική, αλλά και ως "φορέας ή λάδι βάσης" σε παραδοσιακά φάρμακα σε θεραπείες μασάζ,  στην αρωματοθεραπεία, στη φαρμακευτική και στην καλλυντική βιομηχανία.

Πηγή: USDA National Nutrient Database

Συντήρηση
Τα φουντούκια με το κέλυφος, διατηρούνται για αρκετούς μήνες εάν τα αποθηκεύσετε σε χώρο σκιερό  με κανονική θερμοκρασία, χωρίς υγρασία. Θα πρέπει να τοποθετηθούν σε περιέκτη τροφίμων που κλείνει καλά.
Τα φουντούκια διατηρείστε τα  μέσα σε αεροστεγές δοχείο και τοποθετήστε στο ψυγείο για να μην ταγγίσουν.

Χρήσεις

Τα Φουντούκια καταναλώνονται ευχάριστα ως έχουν, αλλά και καβουρδισμένα, αλατισμένα ή καραμελωμένα. Έχουν ευχάριστη γλυκιά γεύση. Χρησιμοποιούνται ευρέως στη βιομηχανία ζαχαρωδών προϊόντων, ως προσθήκη σε σοκολάτες, σε προϊόντα σοκολάτας για επάλειψη,  σε μπισκότα, σε διάφορα  γλυκά, παγωτά  και κέικ. Η κρέμα φουντουκιών μαζί με σοκολάτα ή με άλλες κρέμες χρησιμοποιείται πολύ για «γέμιση» γλυκισμάτων και αρτοσκευασμάτων. Χρησιμοποιούνται και στην αρτοποιία όπου αλέθονται μαζί με σιτάρι για την παραγωγή ψωμιού. Από τα φουντούκια παρασκευάζεται και βούτυρο, που είναι χρήσιμο κυρίως σε άτομα με αλλεργία στα φιστίκια και στο φιστικοβούτυρο. Ωστόσο πρέπει να σημειωθεί ότι περιέχει περισσότερα λιπαρά από το φιστικοβούτυρο.